Η περίοδος αυτή, αγαπητοί μου, στή γλώσσα τής Εκκλησίας ονομάζεται Δωδεκαήμερον, διότι διαρκεί δώδεκα ημέρες.
Πρώτη ημέρα είνε τά Χριστούγεννα καί τελευταία, μέ τήν οποία κλείνει ο κύκλος, είνε η σημερινή (άν αφαιρεθή η χθεσινή ημέρα, η παραμονή, πού ήταν νηστεία). Κεντρικό πρόσωπο, γύρω από τό οποίο στρέφονται όλες αυτές οι εορτές, είνε ο Χριστός. Στίς 25 Δεκεμβρίου τόν είδαμε ως «ήλιο τής δικαιοσύνης» (απολυτ.) ν ανατέλλη «εξ ύψους» (Λουκ. 1,78), τόν είδαμε νεογέννητο νά κλαυθμυρίζη μέσα στή φάτνη. Τήν 1η Ιανουαρίου τόν είδαμε οκταήμερο βρέφος, νά δέχεται περιτομή καί νά λαμβάνη τό όνομα Ιησούς, πού σημαίνει σωτήρ, λυτρωτής. Καί σήμερα τόν βλέπουμε όχι πλέον νήπιο, αλλά ώριμο, τέλειον άνδρα, σέ ηλικία τριάντα ετών, νά βαπτίζεται στά ρείθρα τού Ιορδάνου.
* * *
Στό σημείο όμως αυτό ωρισμένοι ρωτάνε· Καλά τά άλλα χρόνια τής ζωής του, τά πρώτα παιδικά καί τά τελευταία ανδρικά μετά τή βάπτισι· αλλά τά χρόνια τής νεότητος, από δώδεκα μέχρι τριάντα, πού ήταν ο Χριστός; Εδώ διάφοροι ορθολογισταί πλάθουν φαντασίες. Ο Χριστός, λένε, πήγε στίς Ινδίες κ εκεί διδάχθηκε φιλοσοφία Αυτά όμως είνε ανυπόστατα· τά ευαγγέλια, πού είνε η ακριβής εξιστόρησι τού βίου τού Χριστού, λένε τά αντίθετα. Ότι ο Χριστός από τή μικρή του ηλικία έμεινε στή Ναζαρέτ καί εργαζόταν ως ξυλουργός στό εργαστήριο τού θεωρουμένου πατέρα του, τού Ιωσήφ. Γι αυτό ωνομάστηκε Ναζωραίος, όπως έλεγε καί η επιγραφή επάνω στό σταυρό του· «Ιησούς ο Ναζωραίος» (Ιω. 19,19). Έτσι ήταν γνωστός. Γι αυτό, όταν ύστερα από πολλά χρόνια πήγε στήν πατρίδα του καί μίλησε στό μικρό του χωριό, όλοι ρωτούσαν κατάπληκτοι· «Μά πώς αυτός ξέρει γράμματα, ενώ δέν έμαθε;» (Ιω. 7,15). Όταν κάποιος φεύγη απ τό χωριό του, οι χωριανοί ξέρουν πού πηγαίνει καί τί κάνει. Εάν λοιπόν καί ο Χριστός πήγαινε σέ δασκάλους καί σχολές, θά τό ήξεραν. Αυτοί όμως λένε· «Πώς τά ξέρει αυτός αυτά;». Αυτό είνε μία βεβαίωσις, ότι ο Χριστός ήταν εκεί, γνωστός ως εργάτης, όχι ως διδάσκαλος, άσημος μέχρι τό τριακοστό έτος του.
Αλλ ενώ ο Χριστός ήταν ακόμη άσημος, ανέτειλε στόν ορίζοντα τής ανθρωπότητος φωτεινό αστέρι πρώτου μεγέθους, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Καί όπως πρό τής ανατολής τού ηλίου ανατέλλει ο αυγερινός, έτσι πρό τής γεννήσεως τού Χριστού γεννήθηκε ο Πρόδρομος, σάν αστέρι πού προμηνύει τόν ήλιο.
Η ζωή τού αγίου Ιωάννου είνε θαυμαστή. Φυσιογνωμία ασκητική, δέν έζησε μέσα στή διεφθαρμένη κοινωνία. Από μικρός πήγε στήν έρημο, τή σχολή τών φιλοσόφων. Λιτός σέ όλα. Φαγητό του ήταν ακρίδες καί μέλι άγριο, ποτό του τό νερό τού Ιορδάνου, ρούχο του μιά κάππα από τρίχες καμήλου, στρώμα του η άμμος τής γής, στέγη του τά άστρα τ ουρανού. Εγκρατής, έζησε σάν άγγελος επί τής γής.
Είχε μιά μεγάλη αποστολή. Όταν έφτασε η ώρα, άφησε τήν έρημο καί ήρθε κοντά στόν Ιορδάνη. Εκεί έστησε τό προφητικό του βήμα καί από κεί απηύθυνε διάγγελμα πρός τόν κόσμο, πού άρχισε νά τρέχη κοντά του. Διάγγελμα αιώνιο, παγκόσμιο, ιστορικό, όχι σάν τά ανούσια καί γελοία διαγγέλματα τών διαφόρων αρχηγών. Διάγγελμα, πού επανέλαβε καί ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Τό διάγγελμα αυτό είνε μία λέξι πού, άν δέν τή νιώση καί δέν τήν εφαρμόση ο κόσμος, καμμία ουσιαστική μεταβολή δέν θά γίνη. Καί η λέξι αυτή είνε τό «Μετανοείτε» (Ματθ. 3,2· 4,17)· αυτό ήταν τό κήρυγμά του. «Μετανοείτε», δηλαδή αλλάξτε. Αλλάξτε τί; Όχι απλώς πουκάμισο καί γραβάτα, αλλαγή εξωτερική, εύκολα πράγματα. Τό «Μετανοείτε» θά πή αλλαγή πού αγγίζει τά βάθη τής καρδιάς· σημαίνει αλλάξτε τρόπο ζωής. Αυτή είνε η αλλαγή. Τό «Μετανοείτε» τό απηύθυνε στόν αιμομείκτη βασιλιά Ηρώδη, στούς πολιτικούς καί στρατιωτικούς άρχοντες, στούς πλουσίους, στό λαό, σέ όλους ανεξαιρέτως.
Καί όντως πολλοί μετανοούσαν. Έρχονταν εκεί στόν Ιορδάνη καί εξωμολογούνταν τίς αμαρτίες τους. Τό ακούσατε τί είπε τό ευαγγέλιο στίς Ώρες· «εξωμολογούντο» (βλ. Ματθ. 3,6. Μάρκ. 1,5). Πού είνε εκείνοι πού ρωτούν, πού στηρίζεται η εξομολόγησις; Η εξομολόγησις είνε μέσ στήν Καινή Διαθήκη. Έρχονταν στόν Ιορδάνη, βαπτίζονταν κ εξωμολογούνταν τίς αμαρτίες τους στόν Ιωάννη τόν Πρόδρομο.
Εκεί, ανάμεσα στό πλήθος, ήρθε καί ο Χριστός. Κανείς δέν τόν γνώρισε. Αλλά ο Ιωάννης αντελήφθη, ότι ενώπιόν του δέν είχε έναν απλό άνθρωπο· είχε εκείνον πού λαχταρούσαν οι αιώνες, είχε τό Μεσσία, τόν Σωτήρα τού κόσμου. Καί υπεκλίθη. Όταν ο Χριστός τού είπε νά τόν βαπτίση, ο Ιωάννης είπε· Είμαι ανάξιος, «εγώ έχω ανάγκη νά βαπτισθώ από σένα» (Ματθ. 3,14). Τέλος, επειδή ο Χριστός επέμενε, ο Ιωάννης υπέκυψε καί τόν βάπτισε.
Λέει τό ευαγγέλιο κάτι σπουδαίο καί μία λέξι του έχει μεγάλη σημασία. Άν προσέξατε, θ ακούσατε νά λέη, ότιόταν βαπτίσθηκε ο Χριστός «ανέβη ευθύς από τού ύδατος», αμέσως βγήκε απ τό νερό (έ.α. 3,16). Τί σημασία έχει αυτό; Σημαίνει τό εξής. Όλοι οι άλλοι, ως αμαρτωλοί πού ήταν, έμεναν μέσα στά νερά, καί έτσι από κεί εξωμολογούνταν τίς αμαρτίες τους, καί άκουγε ο Ιωάννης. Αλλά ο Χριστός μοναδικό φαινόμενο δέν είχε καμμία αμαρτία νά εξομολογηθή· γι αυτό μόλις μπήκε βγήκε απ τά νερά. Αυτό σημαίνει τό «ευθύς».
Τότε συνέβη τό μέγα μυστήριο. Οι άπιστοι μπορεί ν αμφιβάλλουν. Εμείς πιστεύουμε· ο Χριστιανός έχει καί μία άλλη, έκτη αίσθησι, πού λέγεται πίστις. Μέ τήν πίστι λοιπόν πλησιάζουμε τό σημερινό μυστήριο, πού υπερβαίνει τή λογική. Τί συνέβη; Σχίσθηκαν οι ουρανοί, ακούστηκε η φωνή τού ουρανίου Πατρός πού μαρτυρούσε ότι «Αυτός είνε ο αγαπητός μου Υιός, εν ώ ευδόκησα» (έ.α. 3,17), καί τό Πνεύμα τό άγιο σέ σχήμα περιστεράς κατήλθε επάνω στό Χριστό γιά νά μαρτυρήση «τού λόγου τό ασφαλές» (απολυτ.). Αυτό είνε τό μέγα μυστήριο· ότι φανερώθηκε ο Θεός, η αγία Τριάς. Καί κατά τούτο διαφέρουμε απ όλα τά άλλα έθνη καί θρησκεύματα, ότι εμείς πιστεύουμε στήν αγία Τριάδα. Πατήρ, Υιός καί άγιον Πνεύμα· αγία Τριάς, ελέησον τόν κόσμον σου!
* * *
Αυτό τό γεγονός εορτάζουμε σήμερα, αγαπητοί μου. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος σέ μία ομιλία του στά Φώτα λέει, ότι υπάρχουν πέντε βαπτίσματα. Γιά μάς βέβαια τώρα ένα βάπτισμα είνε τό απαραίτητο· γι αυτό ομολογούμε «έν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών» (Σύμβ. πίστ.). Ιστορικώς όμως καί αγιογραφικώς υπήρξαν πέντε βαπτίσματα. Ποιά είνε αυτά; Τό ένα είνε τών Ιουδαίων, τό βάπτισμα τής μωσαϊκής νομοθεσίας (βλ. Α΄ Κορ. 10,2). Τό δεύτερο είνε τό βάπτισμα τού Ιωάννου τού Προδρόμου στόν Ιορδάνη (βλ. Ματθ. 21,25 κ.α.). Τό τρίτο είνε τό χριστιανικό βάπτισμα· «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε» (Γαλ. 3,27). Τό τέταρτο είνε τό βάπτισμα τής μετανοίας καί εξομολογήσεως. Καί τό πέμπτο, πού κανείς από μάς δέν είνε άξιος γι αυτό, είνε τό μαρτύριο· οι μάρτυρες βαπτίζονται όχι πλέον στά νερά αλλά μέσα στό αίμα τους. Τό βάπτισμα τού αίματος οδηγεί μέ ασφάλεια στή σωτηρία· διότι μετά τό μαρτύριο δέν υπάρχει πλέον αμαρτία.
Εμείς έχουμε βαπτισθή. Αλλά τελευταίως, μέ τή ροπή πού υπάρχει νά εκκοσμικεύσουν τήν πατρίδα μας καί νά τήν αποκόψουν από τίς ρίζες της, όπως πλήττουν τό γάμο, έτσι θέλουν νά καταργήσουν καί τό βάπτισμα· θέλουν δηλαδή νά μήν παίρνη τό όνομά του ο άνθρωπος στήν ιερά κολυμβήθρα, αλλά νά δηλώνουμε τό όνομα τού παιδιού στό ληξιαρχείο, σέ κοσμικούς άρχοντας. Εμείς νά παραμείνουμε λαός ορθόδοξος, πού πιστεύει καί θρησκεύει. Νά κρατήσουμε τό βάπτισμα καί νά τό δεχώμαστε ως ιερό μυστήριο.
Επειδή όμως μετά τό βάπτισμα πέφτουμε σέ διάφορα αμαρτήματα, νά μή αμελούμε καί τό άλλο βάπτισμα, τής μετανοίας. Η Εκκλησία μας έχει θεσπίσει τό μυστήριο τής μετανοίας καί εξομολογήσεως. Ακούσαμε στόν εσπερινό τόν προφήτη νά φωνάζη· «Λούσασθε καί καθαροί γίνεσθε» (Ησ. 1,16· Ζ΄ ανάγν. εσπερινού). Νά υπακούσουμε στή φωνή αυτή, νά περάσουμε τόν Ιορδάνη τής εξομολογήσεως καί νά πλυθούμε στό δάκρυ τής μετανοίας.
Είθε ο Θεός, τό Πνεύμα τό άγιο, νά φωτίση όλους μας, ώστε τό νέο αυτό έτος νά είνε έτος μετανοίας. Μετανοίας τών αρχόντων μας, τών πλουσίων, τών πτωχών, τών εργατών, τών αξιωματικών, τών στρατιωτών, τών κληρικών, τών επισκόπων, μετανοίας μικρών καί μεγάλων. Διότι μόνο έτσι τό έθνος μας θά είνε ευλογημένο εις αιώνας αιώνων· αμήν.
επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, η οποία έγινε στόν ι. ναό Αγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τήν Τετάρτη 6-1-1982
Πηγη: https://www.vimaorthodoxias.gr/theologikos-logos-diafora/ta-agia-theofaneia-episkopos-aygoystinos-kantiotis-ta-pente-vaptismata/
